wat inspireert de avonturen van Miggelbrink

Zwarte Cross is de overtreffende trap van gelukzalige eurforie

Beste Achterhoekers. De Zwarte Cross is een kermis zoals God Himself het bedoeld heeft zegt founding father Gijs Jolink en krek zo is het. Nergens ter wereld zingt een syrische vluchteling prachtige opera liederen samen met duizenden feestende kelen waarbij ondertussen crossmotoren stuntend over zijn podium springen. Waar komen mensen dansend en zingend binnen op de hit van de Engelbewaarder om daarna bewonderend stil te zijn voor een optreden van Introdans. Het leven is geen wedstrijd in wie waar het gelukkigste is maar dit is de overtreffende trap van gelukzalige euforie. Ons mega Achterhoekse uithangbord  van hoe wij met het leven en met elkaar omgaan. Hoe trots en zuinig we zijn op onze dierbaren en voor hen zijn we samen met 70.000 mannen en vrouwen traditioneel een minuut stil te zijn. Gewoon STIL. Make schik, not war. We dansen op het leven. Elk jaar mag ik er full-time bij zijn en elk jaar schrijf ik op deze plek over dat unieke Achterhoekse dat mensen overkomt op de Zwarte Cross. Want het is Make schik not war in de praktijk. Het is Woodstock 4.0.  Trots zijn we met zijn allen hier in de Achterhoek.  Trots en fier dat uit ons Achterhoekse kermis DNA dit indrukwekkende festival is geboren. Dat onze Achterhoekse wijze van feestelijk met het leven omgaan uniek is en dat unieke en bijzondere van de Zwarte cross moeten we koesteren en vooral bewaken. Samen met de hele Achterhoek organiseren dat de Zwarte Cross wordt opgenomen in de werelderfgoed lijst van  Unesco. Vastleggen dat deze formule die zo uniek is nooit mag worden veranderd. Achterhoekers zijn niet zo van de verandering en terecht.  Drie penskes met de modder tot de enkels die samen proosten op het leven hoewel ze elkaar tot dat moment nooit eerder hadden gezien.

We moeten opletten dat we die dagelijkse gekkigheid niet verliezen

Beste Achterhoekers. Mijn moeder was van de dagelijkse gekkigheid. Dan zong ze een ariaatje, nam mijn vader in een heupzwaai, gaf hem een dikke kus en riep daarna met één hand omhoog: Olé. Gewoon mooie gekkigheid.  Dat we onze blote kont met een getekend lief gezichtje erop lieten zien aan passanten op de A12 met de kont tegen het achterraampje van onze lelijke eend. Je kunt er van alles van vinden maar wie doet het nog? We rennen van therapeutische zingeving naar krampachtige happinez maar vergeten onbenullig te lachen. Geen enkele auto heeft nog een grote smiley sticker of een met de verfkwast lachende zonnebloem gekregen. Alle huidige auto’s zijn groot en zwart en proberen met teveel kabaal alleen maar indruk te maken maar hebben geen geinige uitstraling zoals een lelijke eend. Dagelijkse gekkigheid. Achterhoekers zijn daar goed in maar we moeten wel opletten dat we het niet verliezen. Voetbalden we vroeger een derby werd minimaal de middenstip gejat en wanneer daarna de tegenstander onder de douche stond werd alle kleding incluis de handdoeken uit hun kleedkamer met een platte wagen alvast naar huis gebracht. Iedereen vergaapt zich dagelijks aan honderden grappig bedoelde filmpjes waarin mensen spectaculair verongelukken maar op een grappige manier je vrouw aan het lachen maken is de kunst. Vier vriendinnen in Varsseveld kopen voor hun man exact hetzelfde knalgele overhemd. En daar kwamen de mannen één voor één achter toen ze de feestzaal binnen kwamen. Mooie kanaries. Maar volksfeesten en kermissen zijn onze momenten voor Achterhoekse gekkigheid. Massaal en met zijn allen. Neem een normale dagelijkse saaie rotonde waar honderden winterswijkers daar samen uitbundig  droog -roeien. Uren van te voren zaten ze er al klaar voor. Honderden op de muziek van Excelsior. Het gaat nergens over maar wat een feest. Mooie Gekkigheid.

Op je krent afwachten tot dat noaberschap aan de deur komt werkt niet

Beste Achterhoekers. Een aanzienlijk aantal mensen uit het westen is in onze Achterhoek komen wonen om hier hun levensgeluk te vinden. Deze nieuwkomers hebben het lastig want vaak zijn ze mede gelokt door handige marketing met daarin steevast ons  Noaberschap als het lokkertje. “In de Achterhoek moet je wezen. In de Achterhoek moet je zijn. Want daar verlicht dit Noaberschap alle levenspijn”. Met als gevolg dat mensen pissig in hun huis zitten te wachten tot ‘t Noaberschap aanbelt. Hoelaat komt het Noaberschap de tuin doen? Ik woon nu al vier weken, ik zeg vier weken potverdikkie in die Achterhoek en ik heb nog niemand gezien van dat zogenaamde Noaberschap. Maar lieve mensen Noaberschap is dat je potverdorie niet alleen op de wereld bent en dat je rekening houdt met elkaar. Dat je alleen verder komt samen met de mensen om je heen. Wanneer je hier bij ons komt wonen dan wordt je mede verantwoordelijk voor het reilen en zeilen van ons allemaal. Dan doe je gewoon mee aan onze feesten. Aan onze optochten. Je helpt mee om het paasvuur te bouwen. Je wordt lid van de harmonie of gaat in het bestuur zitten van de voetbal. Daardoor hebben we saamhorigheid en solidariteit en zorgen we voor elkaar als het tegen zit. Daarom groeten we elkaar altijd en zijn we zuinig op elkaar. Dus op je krent afwachten tot dat Noaberschap vanzelf aan de deur komt werkt niet. Vanaf de dag dat je bij ons komt wonen ben je een actief lid van onze gemeenschap en zaterdag aanstaande breng  je de pupillen met je auto naar hun wedstrijd en breng je soep naar de buurvrouw die last heeft van haar stoelgang. Niet blijven hangen in dat klagen, handen uit de mouwen en anders zijn jullie gewoon rare buren die nooit wat willen.

Achterhoekers hebben hun eigen indeling van het jaar

De meeste van onze goede voornemens duiken massaal de prullenbak in.  Duur aangeschafte sport accessoires staan te pronken op marktplaats  en ook het weer in dit nieuwe jaar is wederom van dat hopeloze kwakkelnivo. Maar na de winter komt altijd weer de lente. Maar die boodschap gaat aan Achterhoekers compleet voorbij. Wij Achterhoekers denken niet in seizoenen. Bij ons geen zomer herfst winter gevolgd door lente. Achterhoekers hebben hun eigen indeling van het jaar. Bij ons was het kermis, komt de kermis eraan of is het kermis. Dat zijn onze drie seizoenen van het jaar en dat kermis denken zit in onze Achterhoekse genen. Jaar in jaar uit. En omdat onze Achterhoekse genen zo in elkaar zitten kan het niet anders zijn dan dat het koninklijke bezoek van 26 april, geen 27 zoals er nog steeds een paar denken,  geheel in het teken zal staan van ons Achterhoekse DNA.  Dat we de koninklijke familie trakteren op een feest waar wij  Achterhoekers altijd zo vrolijk van worden. Waar we:”Scholder an scholder” vieren dat we samen altijd het meeste schik hebben. Één grote kermis. Met alle schutterijen, harmoniën en fanfares die we rijk zijn in één grote optocht de koninklijke familie binnen halen. Vaandelhulde op het simonsplein met alle vendeliers die we hebben. En dat de eerste woorden van de burgemeester tegen de koning zullen zijn:”Kom eerst effe munten halen”.  We gaan koning schieten en daarna  met zijn allen de feesttent in. Natuurlijk hebben we voor de hele familie een spiekerbox met t-shirt en sneakers geregeld. Met hoge hakken kun je de tent niet in. Met een beetje mazzel blijft één van onze zonen of dochters hangen aan één van de  prinsessen. Dan komt er daarna een Achterhoekse “brullef”. Daar zijn we ook heel goed in.

We kennen die man. Zijn gevoel voor humor is ver onder nul en die kip ver over datum

Wij Achterhoekers hebben wel iets met humor. Soms lomp maar over het algemeen kunnen we goed lachen met elkaar. Bij een mooie stunt van een groep jongeren moet je eens letten op de snuutjes van de ouderen. Samengeknepen lachende mondjes die dezelfde ondeugd uitstralen en je trots vertellen dat ze papa zijn van één van de gangmakers. Maar soms komt er die ene Achterhoeker op je af gestiefeld die al van verre enthousiast begint te zwaaien.  Dan is het bukken en wegwezen. Dan hebben ze weer een mop die ze kwijt moeten:”He-j Miggelbrink Wet i-j weurum een kip……”. “Wij Achterhoekers hoeven dat echt niet te weten van die kip of van die vrouw of dat hundje.

We kennen die man. Zijn gevoel voor humor is ver onder nul  en die kip ver over datum. Wacht je niet op de clou blijven ze je achtervolgen met die kip. De hele supermarkt door. Hoe anders is het wanneer een clubje Achterhoekers uitgebreid gaat zitten aan de stamtafel, de keukentafel of aan de schafttafel. De Ras entertainers, onze levensgenieters met de mooie verhalen. De eerste categorie praat in flauwe mopjes. Maar de vertellers. De sprekkers vermaken ons op de smalle scheidslijn van fantasie en “echt woar”.  Verhalen over tante Annie die echt niet kon koken en dat ze altijd bidden bij haar dat ze na het eten nog leefden. Over de zeemeermin die ze bij de sluus in Gaanderen vingen. Een strijd van uren maar aan de bovenkant was ze niet te eten. Dat appje veur de vrouw: Schatje ik neem nog 1 biertje met de jongens en als ik over een half uurtje niet thuis ben moet je dit appje nog moar een keer lezen. Urenlang levensplezier.

Althans wij Achterhoekers deden dat altijd zo maar ik moet zeggen de rest van Nederland deed aardig mee

Normaliter was ik exact op deze dag  

stoer over de finish gewandeld bij de 4daagse van Nijmegen. Jarenlang deelde ik dat wandelplezier met duuzenden maar corona kwam en sindsdien hebben wij van de:”Walk of the world” slechts digitaal contact. Wandelen op de plaats rust met rugzakken vol herinneringen: Honderden digitale foto’s van dijken, pleinen en rijkswegen vol wandelaars zover als je kon kijken en ergens daartussen liep je dan met je rugzakje. Altijd pijnlijke poten. Met dat spiertje in mijn linkerbil die altijd in de rechterbil begon te steken boven de dertig kilometer. Dansende rugzakken voor je. Gezichten zie je zelden. Potten vaseline om de kilometers smeuïg te houden en om schuurplekken in de edele delen te voorkomen. Blaren en talkpoeder. Maar dat wandelen was niet echt de uitdaging. Althans voor mij niet.

Natuurlijk zijn al die kilometers een beproeving. Die belachelijke vroege start op de wedren en die te zware gladiolen. Maar het doel is nooit om al die belachelijke kilometers te wandelen. Het echte doel was om de finish te halen want daarna begint pas die 4daagse. Want nadat die dagelijkse finisch is gepasseerd hebben al die wandelaars maar één gedachte:”Nu hebben we het wel verdiend”. Achterhoeks voor nu kan het dak eraf en veranderen allemaal binnen twintig meter van zuchtende en steunende kilometervreters in een heel uitbundig clubje. Euforisch lachende gezichten die samen wat gepresteerd hadden waardoor er een oergevoel loskomt om zoveel mogelijk plezier te maken met iedereen die je voor de voeten komt. Een sokkenpolonaise met lieve gekkigheid.  Dat gemeenschappelijke gevoel van samen fiksen we alles. Dansen op de tafels. Althans wij Achterhoekers deden dat altijd zo maar ik moet zeggen de rest van Nederland deed aardig mee.

 

Achterhoekers grossieren in vertrouwen in de medemens

Het was zo’n dag dat het herfstblad mooi uit de bomen kwam zeilen. Wim harkt het blad bij elkaar in zijn voortuin. Een voorbij kuierend ouder echtpaar staat voor het tuinhek en of Wim wist waar ze fietsen konden huren. Ze waren van verderop met de auto en ze hadden zo’n schik gekregen in de dag en de omgeving en het buiten zijn dat ze graag een fietstochtje wilden maken. Wim zei:”Mo-j” en: “potverdikkeme”. Fietsen huren:”Doar vroag i-j wat”.  Wim kon zo niks bedenken. Fietsen huren in het Achterhoekse buitengebied. Dat had Wim nog nooit meegemaakt. Maar zei Wim neem mijn fiets maar mee en ik bel wel effe aan bij de buurman want die heeft ook nog een goeie fiets. Zo werd ook de fiets van buurman Jan gemobiliseerd. Fiets maar lekker door de buurt en breng ze vanmiddag maar een keer weer terug. Neem maar mee.

Zinnen die Achterhoekers regelmatig gebruiken; Betaal van de week maar een keer. Kijk maar of je het gebruiken kunt en anders breng je het maar weer terug. Kom van de week maar een keertje “langs”. Het heeft geen haast. Als je het lenen wilt dan neem maar mee en breng het maar een keertje weer terug.  Achterhoekers grossieren in absoluut vertrouwen in de medemens. Alles mag je gebruiken of meenemen zonder contract, schuldbekentenis of aanbetaling. En altijd komt het weer goed. Bezoedel dat niet anders wordt je persona non grata tot in de kist maar tot dat moment is er het absolute vertrouwen dat alles goed komt. Het ouder echtpaar van de fietsen wil hun rijbewijs achter laten en bij terugkomst absoluut betalen. Wim en buurman Jan krijgen er schik in. Kom eens vaker hier. 

Één van de mooiste woorden is het vergeten woord 'afsmeren'

Één van de mooiste woorden in onze Nedersaksische taal is het vergeten woord ‘afsmeren’. Vroeger toen echt niet alles beter was kreeg ik af een toe ”een pötje smeer”. Dat werd ook aangekondigd door de grote jongens van de lagere school: ”Vanmiddag kommen wi-j ow afsmeren”. Iedereen kreeg op regelmatige basis een ”een pötje smeer”.althans dat hoop ik anders zou dit wel een heel zielig stukje zijn. Die grote jongens hadden wel meer te doen dus meestal pakten ze je gelijk als je van het schoolplein af was. Hoe precies dat afsmeren in zijn werk ging weet ik niet meer tot in detail maar meestal was het een knal voor je kop en als de grote jongens wat ruimer in de tijd zaten twee.

Het was dus zaak om listig via steegjes en gangetjes zonder afgesmeerd te zijn thuis te komen en mocht dat lukken dan werd je een week ziek want je wilde die grote jongens ook niet tot last zijn. Eigenlijk was het niet vreemd dat ik werd afgesmeerd. Een klein dikkerdje met een lui oog en ziekenfondsbril die nogal grof was afgeplakt met leukoplast en ik had een opgeschoren nekkie. We hadden een kapper in Terborg daar kon je wel tegen zeggen dat je geknipt wilde worden als de Beatles maar na elke knipbeurt had je altijd weer dat opgeschoren nekkie. En werd je boos omdat hij je toch zou knippen als de Beatles dan zei onze kapper: “Als ik de Beatles zou knippen dan zou ik ze precies zo knippen als ‘ow”. Einde discussie. En na elke knipbeurt kwamen ze me de dag erna afsmeren. Puur uit jaloezie natuurlijk maar van die grote jongens kon je toen wel op aan. Mooi woord:”afsmeren”.

In elk dorp liep een rooie, een dove, de scheve en de schele

Als kleine jongens en meisjes wisten we vroeger niet beter of onze tandarts heette ‘de Beul’. Niemand hoefde ook maar iets uit te leggen in een tijd dat verdoven gewoon ‘not done’ was. De zwarte was de kolenboer, de kastelein heette Toon Bier. Klikklak en tiktak waren fotograaf en horlogemaker. In elk dorp liep een rooie, de scheve, de schele en een dove. Het mooiste meisje van het dorp heette Hiawatta en Badmuts sprak voor zich.  De trainer zei ooit tegen een speler van het eerste:”Je voetbalt als een dweil”. Vanaf die dag was het ‘de Dweil’. Mensen kenden wel de bijnaam maar niet het verhaal dus het hele dorp overtuigd dat ‘de Dweil’ niet anders dan zwaar aan de drank kon zijn. Frits Flacon, Klaas Kont en Scheve Gerrit namen waar iedereen het verhaal erachter kende. Was je goed bij de gym: Flikflak.

Ooit waren mijn vrouw en ik in Brabants gezelschap waarop de ene Brabander aan den andere vraagt:”Hoe heet ze toch ook alweer?”. Doelend op mijn vrouw de dochter van Peters van de zwarte Kraai:”Gea ze heet Gea”. “Gea goade gij es efkens bier hoalen”. Vanaf die dag dag hoef ik thuis maar Gea te roepen of ze gaat lachend bier halen want normaal is het natuurlijk bij ons in huis gewoon:”Peters van de zwarte Kraai”.  Kappertje Overgoor, Pattu, Brekken Jan of Goemmel. Namen die we met een glimlach voorbij laten komen. Maar ook genoeg namen die levenslang pijn doen.  Waarbij het leuke niet te vinden is. Maak het niet te bont want je zult het weten met een bijnaam tot in de kist.  De Achterhoekse goegemeente spreekt zich uit door je levenslang na te wijzen met je bijnaam.

Spreekwoorden en gezegdes zijn lastige puzzeltjes

Achterhoekse wijsneuzen denken dat ze in deze turbulente periode af en toe met een ‘gepast’ spreekwoord op de proppen komen. Met een stalen gezicht wordt er een gezegde van stal gehaald dat alles duidelijk maakt: ”We slaan elkaar er wel doorheen”. Ik moet toegeven spreekwoorden en gezegdes zijn lastige puzzeltjes maar deze wijsneuzen doen er een behoorlijke schep bovenop. Middenin een heftige discussie over de maatregelen is er altijd eentje die roept:” We moeten niet te hoog van de toren springen” en ze worden ook niet gehoord: ”We krijgen constant nul op het orkest”; ‘we draaien met zijn allen om de hete appel heen’ en dat we ‘niet aan een half paard moeten blijven trekken’.

Natuurlijk wil Iedereen zijn beste beentje bijdragen maar ‘zij moeten de steentjes uit het vuur halen’. Maar roepen ze:” Dat ze dit niet door de beugel kunnen tolereren met zijn allen”. “Iedereen kan op zijn klompen natellen dat het niet klopt”.  “Hele grote groepen hebben de klok horen luiden maar weten echt niet waar de kerk staat”. Talrijke moedeloze discussies waar geen eind aan lijkt te komen. Argument op argument om duidelijk te maken wat we met zijn allen meemaken maar deze gezegdes zijn niet bevorderlijk voor een helder gesprek: ’Je hebt er geen hout van gegeten’;‘de beste stuurlui raken kant nog wal’. ‘als u niet wilt dat u geschiet, schiet dan ook een ander niet’. ‘Ik spreek jou nog wel onder 2 ogen’ ‘ik wordt met scheve schaatsen aangekeken”. Een bekend surinaams spreekwoord zegt:”Wan afu kamisa betre moro wan soso bakasei”. Beter een halve onderbroek dan een blote kont maar ga ook nooit en never nooit met een vieze, kapotte onderbroek de deur uit maar dat weet elke Achterhoeker.